door Karin van Goor

Op 17 september bracht de journalist en tekstschrijver Saskia Lensink, in een levendige, enthousiaste voordracht, vier van haar Dordtse Dochters voor het voetlicht in een goed bezette Trinitatiskapel.

Dochters van Dordrecht

Als eerste Maria van Berckel (1632-1706), de echtgenote van Cornelis de Witt. Maria had een goed gevoel voor wat er in de gemeenschap speelde. Bij een bezoek van Willem III op 29 juni 1672 aan Dordrecht woei er een orangistische wind door de stad: Oranje boven en Wit onder, scandeerde de bevolking. Men vroeg om het ongeldig laten verklaren van het Eeuwig Edict. Cornelis de Witt, die ziek te bed lag, weigerde de petitie in eerste instantie te ondertekenen. Maar onder dwang van zijn vrouw deed hij dit toch, getuige het document dat in Dordrecht in het archief ligt.

Wilhelmine Gips (1843-1895) was lid van het scheepsbouwersgeslacht Gips en een in Europa bekend oratoriumzangeres. Ze had in haar jeugd les gehad van Ferdinand Böhme, die toen in Dordrecht woonde. Haar debuut was in de eerste stadsschouwburg (Van Peere) aan de Wijnstraat, nu Pandora. Ze vervolgde haar opleiding bij de wereldberoemde Pauline Viardo-Garciá in Baden-Baden. Ook daar heeft zij opgetreden, in aanwezigheid van de koningin van Pruissen. Wilhelmine heeft een roemrijk maar zwaar leven gehad. Ze trok zich al vroeg terug en overleed betrekkelijk jong op 52-jarige leeftijd.

Het was in Dordrecht waar de eerste Openbare Bibliotheek en Leeszaal in Nederland werd geopend. Nel Snouck-Hurgronje (1875-1959) was de eerste bibliothecaresse en later directrice. Hoewel ze zich in Duitsland oriënteerde op de praktijk van een bibliotheek, moest ze grotendeels zelf het wiel uitvinden. Pas later kwam er een landelijke opleiding, die Nel met haar kennis en ervaring ondersteunde. De bibliotheek in de Boterbeurs werd in 1939 grondig gerenoveerd. De hoogleraar die namens het ministerie van Onderwijs bij de opening aanwezig was, prees het hoge peil van de bibliotheek.

Als laatste, maar zeker niet als minste, kwam de schrijfster Maria Schmitz (1883-1972) aan bod. Ze schreef kinderboeken en romans. Maar ze schreef ook 40 jaar lang boekrecensies in het NRC Handelsblad. Ze werd geridderd en haar dichtregels werden gegraveerd in de klokken van het carillon. Hoewel zij leefde in dezelfde tijd als Top Naeff, is zij niet in het collectieve geheugen blijven zitten. Mede vanwege haar slechthorendheid was Maria een teruggetrokken vrouw, die niet graag mensen over de vloer kreeg. In de oorlog was dit nog sterker het geval; later bleek dat ze twee joodse onderduikers in huis had gehad.

Mocht u nieuwsgierig zijn naar de andere 41 Dordtse dochters die Saskia Lensink onderzocht, haar boek wordt op 8 maart 2020 – Internationale Vrouwendag – gepubliceerd. Meer informatie leest u hier: https://dochtersvandordrecht.nl