Jaarboek Meesterlijk Metselwerk

Meesterlijk Metselwerk
De Dordtse gevel (1584-1798)

Naast de drie reguliere tijdschriften, ontvangen de leden van de vereniging in dit jubileumjaar maar liefst twee boeken, die beide ook voor niet-leden te koop zijn: in het voorjaar verscheen al het Jubileumboek, in het najaar volgt nu het Jaarboek Meesterlijk Metselwerk. Dit behandelt een uniek fenomeen, de ‘Dordtse gevel’: een bijzonder geveltype dat ook buiten Dordrecht zo genoemd wordt. Welke stad kan bogen op een ‘eigen’ geveltype?

Wat is een Dordtse gevel? Iedereen die een wandeling maakt door de oude binnenstad van Dordrecht zal er wel een paar tegenkomen: die typische geveltjes ‘met de dikke wenkbrauwen’. Boven de eerste verdieping komt het metselwerk met een kunstige profilering naar voren. In de bogen boven de vensters herkennen we een klaverblad met kleine lelies op de punten. Met een beetje geluk is de trapgevel nog aanwezig en zijn ook de ‘kopjes’ onder de boogeinden en in de waterlijsten bewaard gebleven.

: Vriesestraat 132

: Hofstraat 10

Omdat het Dordtse metselaarsgilde deze gevel vanaf 1584 gebruikte als meesterproef, is dit type in de twee eeuwen daarna bijna ongewijzigd toegepast. Iedere metselaar die meester wilde worden, moest (in z’n eentje!) zo’n gevel kunnen opmetselen. Pas met de opheffing van het gilde in 1798 kwam er een einde aan deze praktijk. In de eerste helft van de 17de eeuw was de stijl van de Dordtse gevel populair en werd deze ook toegepast in ‘vrije’ gevels, die niet als meesterproef zijn gebouwd. Veel Dordtse gevels zijn in de eeuwen daarna gesloopt: er zijn in totaal 58 Dordtse gevels bewaard gebleven.

Alle aspecten van de Dordtse gevel komen in dit rijk geïllustreerde boek aan bod. Er wordt ingegaan op het ontstaan en de specifieke kenmerken van het geveltype, op het metselaarsgilde, en op verwante gevels in Dordrecht en daarbuiten. De tweede helft van het boek bevat een beschrijving van de in totaal 118 nog bestaande en inmiddels verdwenen Dordtse gevels. Om het opzoeken van specifieke gevels gemakkelijk te maken, bevat het boek een kaart met de locaties van de Dordtse gevels en een index op adres.

Jeroen Markussen vertelt over de totstandkoming van het jaarboek Meesterlijk Metselwerk

Jeroen Markussen vertelt over totstandkoming jaarboek Meesterlijk Metselwerk

De presentatie van het Jaarboek ‘Meesterlijk Metselwerk’ vond plaats op dinsdag 24 oktober 2017 in de Trinitatiskapel. Tijdens deze bijeenkomst heeft auteur Jeroen Markussen wat verteld over hoe het boek tot stand is gekomen. Charlotte Ritter heeft daarna het eerste exemplaar uitgereikt aan Carlo Huijts, directeur van vereniging Hendrick de Keyser.