Dordrecht, een historische stad
Dordrecht is een oude stad met een rijke geschiedenis die in het centrum bijna tastbaar is. Honderden monumenten getuigen daarvan, evenals vele documenten, veilig opgeslagen in het Regionaal Archief en talloze historische voorwerpen opgenomen in de collectie van Museum Huis van Gijn.
Een historische vereniging in een historische stad
Een stad met zo’n achtergrond verdient een levendige vereniging die zich met het verleden bezighoudt. In Hollands oudste stad – Dordrecht – is één van Nederlands oudste historische verenigingen actief: de Vereniging Oud-Dordrecht. Zij bestaat al sinds 1892 en werd opgericht door onder anderen bankier en kunstverzamelaar mr. Simon van Gijn, kunstschilder Bas Veth en stadsarchivaris mr.dr. Jacob Cornelis Overvoorde.
De geschiedenis van de vereniging
Bij de activiteiten van de Vereniging Oud-Dordrecht stond aanvankelijk het Museum Oud-Dordrecht centraal, gevestigd in de Groothoofdspoort. Na het overlijden van Simon van Gijn in 1922 erfde de vereniging diens imposante woning aan de Nieuwe Haven. Met die woning gingen ook zijn bibliotheek en kostbare verzamelingen van onder andere prenten, penningen, zilver en glaswerk over in handen van de vereniging. Museum Oud-Dordrecht verhuisde naar dit pand aan de Nieuwe Haven 29, waar het in 1925 als Museum Mr. Simon van Gijn werd heropend. De Vereniging Oud-Dordrecht droeg in 1949 het museum, nu bekend als Museum Huis van Gijn, over aan de Gemeente Dordrecht.
Wat wil de Vereniging Oud-Dordrecht
Het belangrijkste doel van de vereniging is het wekken van belangstelling voor alles wat te maken heeft met de geschiedenis van Dordrecht. Hiermee probeert zij steun te vinden voor het beschermen van het bijzondere stadsgezicht van Dordrecht en het behoud van de vele monumenten in de stad. Tevens wil zij de bestudering en beschrijving van de geschiedenis van de stad en haar bewoners bevorderen. Behalve aan de stad Dordrecht zelf, wordt ook regelmatig aandacht besteed aan zaken die het eiland van Dordrecht betreffen.
Commissie en werkgroepen
De vereniging Oud-Dordrecht kent geen beloningsbeleid. Het bestuur en alle commissies en werkgroepen zijn onbezoldigd. Binnen de vereniging zijn vanuit de leden diverse commissies en werkgroepen actief. Op dit moment zijn dat commissies die zich bezighouden met de monumenten in de stad, de activiteiten van de vereniging, de redactie van het tijdschrift en de begeleiding van de jaarboeken. De werkgroepen zijn op diverse terreinen werkzaam. Er zijn werkgroepen die zich enkele jaren met een bepaald thema bezighouden, bijvoorbeeld ‘Dordtse bierbrouwerijen door de eeuwen heen’. Het is de bedoeling dat deze werkzaamheden resulteren in een jaarboek, één van de publicaties die de vereniging uitbrengt. Daarnaast zijn er werkgroepen die een veel langere periode actief zijn, zoals de werkgroepen Wijnstraat en Engelenburgerkade die zich bezighouden met de geschiedenis van huizen en hun bewoners. Een altijd actief blijvende werkgroep is de werkgroep Verteld Verleden. De leden ervan tekenen geschiedenissen op uit de mond van meestal oudere Dordtenaren, waardoor achtergrondinformatie voor het nageslacht bewaard blijft.
Stadswandelingen, Dordtologie en lezingen
De geschiedenis van de stad is overal zichtbaar. Wat vertellen de huizen? Wat speelde zich achter de gevels af? Deskundige gidsen verzorgen voor leden en aspirantleden regelmatig een themawandeling door de stad. De vereniging organiseert regelmatig voordrachten over de geschiedenis van de stad of verwante onderwerpen. De succesvolle cursus Dordtologie, waar de deelnemers op een tiental terreinen kennis opdoen over de geschiedenis van (het Eiland van) Dordrecht is echter een initiatief van de Stichting Historisch Platform Dordrecht.
Publicaties
Driemaal per jaar ontvangen de leden het tijdschrift ‘Oud-Dordrecht’. Ook kunnen zij rekenen op het jaarboek, gewijd aan een wisselend historisch onderwerp. Zo verscheen onder meer een jaarboek over de grote restauraties in de tweede helft van de 20ste eeuw, een jaarboek gewijd aan de Dordtse fotografen in de 19e eeuw, een jaarboek over de Dordtse stadsmuur, een boek over de molens op het Eiland van Dordrecht door de eeuwen heen en een jaarboek over de geschiedenis van het veer Dordrecht-Zwijndrecht.
In samenwerking met ‘Regionaal Archief Dordrecht’ brengt Vereniging Oud-Dordrecht de serie ‘Dordtse bronnen’ uit, een reeks boeken over niet eerder gepubliceerde (archief)bronnen. En incidenteel brengt de vereniging een boek op de markt over een historisch onderwerp waarbij Dordrecht nauw betrokken was. Zo verscheen de studie Verdronken dorpen boven water over een aantal teruggevonden dorpen die tijdens de stormvloeden van 1421 en 1424 verloren gingen.