De Dordtse burgemeesters in oorlogstijd
In het Jaarboek 2024 staan de twee burgemeesters centraal die Dordrecht tijdens de Tweede Wereldoorlog hebben bestuurd. Zij handelden vanuit totaal verschillende achtergronden: de eerste was een professioneel bestuurder, de tweede een overtuigd NSB’er.
Burgemeester J. Bleeker (1885-1961) was al in 1937 aangetreden. Na enkele kleinere Friese plaatsen was zijn benoeming in Dordrecht de kroon op zijn carrière. Zijn invulling van de functie was bestuurlijk: hij wilde koste wat kost onrust en conflicten vermijden. Tijdens de eerste jaren van de bezetting resulteerde dit in een coöperatieve houding, waarbij de bevolking werd opgedragen zich rustig te houden. Alles om confrontaties met de Duitse bezetters te voorkomen. Dit had tot gevolg dat de Jodenvervolging in Dordrecht zonder veel tegenwerking kon plaatsvinden. Toen er eind april 1943 massale stakingen uitbraken, moest de burgemeester kiezen: verstrek ik de lijsten met stakers aan de bezetter? Hij besloot dit niet te doen en onder te duiken.
In zijn plaats werd een burgemeester aangesteld die loyaal was aan de bezetter: J.G. van Houten (1895-1986). Zijn carrière had zich volledig binnen de NSB afgespeeld. Dankzij goede connecties in de partij werd hij in 1943 ‘beloond’ met het burgemeesterschap van Dordrecht. Hoewel hij sterk de nationaalsocialistische beginselen was toegedaan, vulde hij zijn rol als burgemeester vaak in met oog voor de belangen van de bevolking. Op het bestrijden van het verzet en het opsporen van onderduikers had hij weinig invloed, dat gebeurde door andere instanties. Uiteindelijk zijn er tijdens het bewind van burgemeester Bleeker meer Joden opgepakt dan tijdens de periode Van Houten.
Na de bevrijding werd burgemeester Bleeker in ere hersteld. Van Houten werd gearresteerd en veroordeeld tot enige jaren internering.
De auteur van het Jaarboek 2024 is Joop Wammes, de schrijver van het Jaarboek 2022: De achterkant van de Dordtse Glorie. Armen en paupers tijdens de crisisjaren (1929-1936). Sinds 2022 is hij voorzitter van de Activiteitencommissie en in april 2023 is hij benoemd tot bestuurslid van de Vereniging Oud-Dordrecht.
Het boek is rijk geïllustreerd en wordt afgesloten met een literatuurlijst en een namenindex.
De Dordtse burgemeesters in oorlogstijd
ISBN/EAN: 978-90-825185-80
NUR: 693
Auteur: Joop Wammes
Uitgever: Vereniging Oud-Dordrecht
Aantal pagina’s: 112 pagina’s in full colour
Verschijningsdatum: 20 april 2023
Winkelprijs: € 7,95
Dit jaarboek van Oud-Dordrecht is te bestellen via publicaties@oud-dordrecht.nl of via de (lokale) boekhandel.