Presentatie VOD-Jaarboek 2021: We zijn vertrokken...

We zijn vertrokken
De Jodenvervolging in Dordrecht 1940-1945

Tijdens de Algemene Ledenvergadering op 22 april 2021 werd ons het jaarboek 2021 gepresenteerd. Door de Corona-maatregelen konden dit jaar de ALV en de boekpresentatie wederom niet fysiek in de Trinitatiskapel worden georganiseerd. In plaats daarvan was er een interview te beluisteren na afloop van een digitale ALV. Fietje Hoyer (lid van onze redactie) ging in gesprek met de auteur van het jaarboek, Kees Weltevrede. U kunt het hele interview nu hier beluisteren:

De dag ná de presentatie heeft Kees Weltevrede het eerste exemplaar van het boek overhandigd aan Jack Cohen, als vertegenwoordiger van de Joodse gemeenschap. Bij deze overhandiging was Sjoerd de Meer namens ons bestuur aanwezig, evenals de voorzitter van de NIK in Rotterdam. Ook RTV Dordrecht was aanwezig zodat wij nu allen mee kunnen kijken met de aanwezigen.

Op 23 april 2021 overhandigde Kees Weltevrede het jaarboek 2021: ‘We zijn vertrokken… De Jodenvervolging in Dordrecht 1940-1945’ aan de heer Jack Cohen, als vertegenwoordiger van de Joodse Gemeenschap

Op zaterdag 24 april was Kees Weltevrede ook nog te gast zijn in het lokale radioprogramma Studio De Witt. Daar was hij tussen 10:00 en 11:00 de hoofdgast en vertelde hij meer over het jaarboek. U kunt het programma nu beluisteren via deze link: https://soundcloud.com/rtvdordrecht/

Het Jaarboek 2021 behandelt de Jodenvervolging in Dordrecht tijdens de bezetting. Een onderwerp dat tot op heden niet grondig was onderzocht of beschreven. De auteur Kees Weltevrede verzamelt al vele jaren alles wat hierover te vinden is, met als doel daar zijn proefschrift aan te wijden. Dat onderzoek heeft geleid tot nieuwe inzichten. Met name de archieven van de Dordtse politie en die van het gemeentebestuur bevatten veel tot nu toe onbekende gegevens.

De Jodenvervolging in Dordrecht kan in drie perioden worden ingedeeld. In de eerste jaren (1940-1941) werden de Joden geïdentificeerd en geregistreerd. Wie was Joods en wie niet? Van degenen die als Jood werden aangemerkt, werden maatschappelijke activiteiten steeds verder ingeperkt. Zij werden ontslagen en de toegang tot steeds meer plekken werd hen verboden. Tevens werd in deze eerste periode gekeken naar Joodse vermogens, met als einddoel deze te onteigenen. Deze eerste tijd wordt voelbaar gemaakt met citaten uit het Oorlogsdagboek van de Dordtse advocaat Jaap Burger, waarin hij met een scherpe blik commentaar geeft op de ontwikkelingen.

In de tweede periode (1941-1943) werden de Joden opgepakt en afgevoerd naar Kamp Westerbork in Drenthe. Aanvankelijk was nog onbekend wat dit inhield; er werd gesproken over doorplaatsing naar ‘werkkampen’ in Duitsland. In werkelijkheid waren dit concentratiekampen, waar bijna iedereen op gruwelijke wijze gedood werd. De achtergelaten huizen van de Dordtse Joden werden verkocht, of ter beschikking gesteld aan onduidelijke tussenpersonen. In deze periode ontwikkelden bepaalde leden van de Dordtse politie zich tot echte ‘Jodenjagers’.

Vrijwel alle Joden die niet op tijd waren gevlucht of ondergedoken, werden gearresteerd en gedeporteerd. Het resultaat was, dat er in Dordrecht eind 1943 geen Joden meer leken te zijn. Een aantal van hen was echter ondergedoken, meestal bij particulieren in huis. Deze derde periode (1943-1945), de tijd van de onderduik, duurde ongeveer 2½ jaar. Voor de typering van deze tijd is gebruik gemaakt van een drietal dagboeken van Joodse onderduikers in Dordrecht. Hierin vinden we de beschrijving van hun dagelijkse situatie, tot aan de bevrijding in mei 1945. Het is tamelijk uniek, dat er maar liefst drie Dordtse dagboeken beschikbaar zijn; uit heel Nederland zijn slechts enkele van deze egodocumenten overgeleverd.

Als ‘illustratie’ bij de geschiedenis van de Jodenvervolging in Dordrecht, zijn in het boek acht verhalen opgenomen, waarin wordt verteld hoe de vervolging uitwerkte op individuele personen en families. Deze aangrijpende verhalen zijn opgesteld door de journalist Gert van Engelen in het kader van het project Stolpersteine Dordrecht, waarbij in de stoep voor het woonadres van weggevoerde Joden een herinneringssteentje wordt ingemetseld.

Het boek is rijk geïllustreerd en wordt afgesloten met een literatuurlijst en namenindex.

We zijn vertrokken…
Subtitel: De Jodenvervolging in Dordrecht 1940-1945
ISBN/EAN: 978-90-825185-5-9
NUR: 693
Auteur: Kees Weltevrede
Uitgever: Vereniging Oud-Dordrecht
Aantal pagina’s: 244 pagina’s in full colour
Bindwijze: garenloos gelijmd
Verschijningsdatum: 22 april 2021
Winkelprijs: € 15,95