Historisch museum uit de 19de eeuw herleeft

Op 13 april verscheen het volgende artikel in AD De Dordtenaar:

Geschiedenis-manie van de 19de eeuw en de liefde voor stad en vaderland: de expositie Spiegel voor het heden laat vanaf 4 juni een bijzonder stukje geschiedenis zien.

Door: Robin Nanninga

De zolders boven de Groothoofdspoort in het centrum van Dordrecht fungeerde tussen 1894 en 1922 als historisch museum Oud-Dordrecht. “Het was meer een rommelzolder. Heel anders dan de musea die we in deze tijd gewend zijn. De structuur die we nu kennen, was toen helemaal niet aan de orde. Alles stond door elkaar”, zegt projectleider Teun de Bruijn.

Het museum vloeide toentertijd voort uit de Vereniging Oud-Dordrecht, die twee jaar eerder werd opgericht door voorzitter Simon van Gijn. De onvermoeibare verzamelaar had zelf een groot aandeel in de collectie, maar het museum werd ook tot stand gebracht door de vele nalatenschappen, schenkingen en bruiklenen die toestroomden van de gemeente, het Dordrechts Museum, verzamelaars en van de zolders bij mensen thuis. “Alles werd geaccepteerd”, aldus De Bruijn.

Volgestouwd

Op de kleurrijke, volgestouwde zolder werden bijna dertig jaar lang oudheden getoond zoals schilderijen, prenten en wapens, maar ook gevelstenen en scheepsmodellen. In de loop van de twintigste eeuw nam de ‘vaderlandsgekte’ echter af. Bezoekersaantallen van het historisch museum liepen terug. In 1922 werden de zolders ontruimd en viel de collectie uiteen. Topstukken kwamen terecht bij andere musea, zoals het Dordrechts Museum of het Museum Huis van Gijn, maar het grootste deel van de collectie verdween in stadsdepots.

Precies 125 jaar na de oprichting van Vereniging Oud-Dordrecht is het tijd om het 19de-eeuwse museum te reconstrueren, vond stadshistoricus Theo Pronk. ,,We zijn zo’n twee jaar bezig geweest met het verzamelen van alle stukken, aan de hand van catalogi van het museum uit 1894 en 1905”, aldus Pronk. ,,Delen uit de collectie met minder kunsthistorische waarde zijn eeuwen nergens meer te zien geweest, terwijl er genoeg mooie, bijzondere of gekke objecten zijn met een verhaal erachter.” Die krijgen ook een plekje in Spiegel voor het heden’, het credo van de tijd van Van Gijn. ‘Wees geen vreemdeling voor het verleden, want het is een spiegel voor het heden’, stelde hij. Het Dordrechts Museum verleent drie zalen aan de expositie. Deze partner viert eveneens dit jaar zijn jubileum; het museum bestaat 175 jaar. De tentoonstelling laat zien hoe de verhalen uit het verleden in de tijd van het nationalisme werd verteld en verzameld en hoe het nog altijd bestaande Nederlandse en Dordtse zelfbeeld werd gevormd. ,,Het museum werd destijds opgericht om te laten zien hoe belangrijk de rol van Dordrecht geweest is en om mensen daar van bewust te maken

Beide heren noemen de charterkast van Dordrecht als een van de highlights van de tentoonstelling. “De zes gildes bezaten allemaal een eigen sleutel van die kast. Alleen met die zes sleutels kon de kast worden geopend”, vertelt Pronk. Erin lagen alle privileges, officiële aktes en stadsrechten van Dordrecht. Al sinds de jaren 90 staat de kast op de kamer van de burgemeester. Hij leende deze speciaal voor de tentoonstelling uit.

De historische verzameling, een samenwerking tussen de Vereniging Oud-Dordrecht en het Dordrechts Museum, is vanaf 4 juni te zien.